Schérer, René  

(Ρενέ Σερέρ, 1922)

Ο René Schérer (Ρενέ Σερέρ) γεννήθηκε το 1922 και ανήκει στη γενιά των ιδρυτών του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Βενσέν. Υπήρξε συνάδελφος και φίλος των Φουκώ, Σατελέ, Ντελέζ, Λυοτάρ, Μπαντιού, Ρανσιέρ, Μπροσά κ.α. Αρχικά ασχολήθηκε με τον Χούσερλ και τον Χάιντεγκερ ενώ αργότερα στράφηκε στο έργο του ουτοπικού Κάρολου Φουριέ και συμμετείχε ενεργά στα κινήματα του Μάη του 68. Προσέγγισε την ουτοπία του Φουριέ ως πλαίσιο εργασίας για μια θεωρία του υποκειμένου στη νεωτερικότητα, με γνώμονα τον έρωτα, την επιθυμία και τη σεξουαλικότητα.

Στη συνέχεια επικεντρώθηκε στην κριτική της Παιδαγωγικής. Με το έργο του  Émile perverti  (Ο διεστραμμένος Αιμίλιος, 1972), επιχείρησε μια κριτική της σχέσης γνώσης, εξουσίας, επιθυμίας και παιδικής ηλικίας, όπως τη συλλαμβάνει ο Ρουσσώ. Ερεύνισε τις ιστορικές συντεταγμένες που καθόρισαν το παιδαγωγικό πρόταγμα της εποχής μας. Επανέφερε στο προσκήνιο, μαζί με τον Γκυ Οκενγκέμ, τη φιλοσοφική έννοια της «ψυχής». Το έργο τους L’Âme atomique (Η ατομική ψυχή, 1986) απέβλεπε στο να καταστήσει εκ νέου επίκαιρη την έννοια της «ψυχής», αποκολλώντας την από θεολογικά πλαίσια. Η «ψυχή» αναλύεται ως ζωτική, επιθυμητική δύναμη, αξεδιάλυτη από το σώμα, δυνάμει φορέας νέων υποκειμενικοποιήσεων.

Επίσης, ήταν, μαζί με τον Ζακ Ντερριντά, ο εισηγητής της φιλοσοφίας της «φιλοξενίας» στη  σύγχρονη γαλλική σκέψη (Zeus hospitalier, 1993 & Hospitalités, 2004). Για τον Σερέρ, η φιλοξενία είναι μια πρακτική που εναντιώνεται στην αμοραλιστική, αφασική λογική του κρατικού συμφέροντος (raison d’État), ενώ παράλληλα υπερβαίνει διαφορές τάξης, ηλικίας, φυλής και φύλου. Υπό αυτό το πρίσμα, μας παρωθεί να σκεφτούμε τη δυνατότητα ύπαρξης μιας άλλης κοινωνίας οργανωμένης «γύρω από την αποδοχή του ξένου», επέκεινα του φύσει αφιλόξενου εθνικού κράτους. Η «ουτοπία», η  «ψυχή» και η «φιλοξενία» είναι τρεις έννοιες-κλειδιά για το έργο του, έργο που συμπληρώνει τον «κύκλο της Βενσέν» (Κείμενο: Κ. Ηροδότου).

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΣΕΡΕΡ

ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΣΕΡΕΡ

«Ο Husserl, η φαινομενολογία και οι εξελίξεις της», στο Φ. Σατελέ (επιμ.), Η φιλοσοφία, τόμος Γ’ (Από τον Καντ ως τον Χούσσερλ), μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, Εκδόσεις «Γνώση», Αθήνα 1990, σσ. 317-50.

«Σεξουαλικότητα και πάθος: γύρω από τη σύγχρονη φιλοσοφία της σεξουαλικότητας» στο Fernando Savater (επιμ.), Φιλοσοφία και Σεξουαλικότητα, μτφρ. Μαρία Καλφούντζου, Οξύ, Αθήνα 2003, σσ. 221-258.

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Ηροδότου, αληthεια, τχ. 7, Άνοιξη 2013, σσ. 269-277.

«Φιλοξενία και Ουτοπία», μτφρ. Κωνσταντίνος Ηροδότου, περιοδικό Ουτοπία, τχ. 109, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2014, σσ. 109-114.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΤΟΥ ΣΕΡΕΡ

«Φιλοξενία και ουτοπία». Συνέντευξη του Ρενέ Σερέρ στον Γεράσιμο Κακολύρη, Η Αυγή της Κυριακής, 13 Οκτωβρίου 2013, σ. 44. Γαλλικό κείμενο: Ιστοχώρος Ici et ailleurs.

ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΣΕΡΕΡ

Ευτύχης Μπιτσάκης, «René Scherér: Μια ρεαλιστική ουτοπία», περιοδικό Ουτοπία, τχ. 109, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2014, σσ. 115-122.

ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΣΕΡΕΡ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«Φιλοξενία και ουτοπία», στην ελληνογαλλική φιλοσοφική ημερίδα: Φιλοξενώντας τον René Schérer / Ο René Schérer για τη φιλοξενία, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 18 Οκτωβρίου 2013, Αθήνα. Διοργάνωση: Τομέας Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών και Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος.

ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ

Wikipédia/René Schérer