Cixous, Hélène

Hélène Cixous (Ελέν Σιξού, 1937)

Η Έλέν Σιξού γεννήθηκε το 1937 στο Οράν της Αλγερίας από μητέρα αυστρογερμανικής και πατέρα γαλλοεβραϊκής καταγωγής, τον οποίο έχασε σε νεαρή ηλικία. Στα δεκαοχτώ της πήγε στη Γαλλία, σπούδασε αγγλική φιλολογία, παντρεύτηκε, απέκτησε δύο παιδιά, χώρισε. Το 1968 υποστήριξε τη διδακτορική της διατριβή πάνω στον J. Joyce και έναν χρόνο αργότερα ξεκίνησε να εκδίδει το περιοδικό Ποιητική μαζί με τον Τ. Todorov και τον G. Genette. Μελέτησε επίσης τον Kleist, τον Kafka, την Colette, την Duras, την Tsvetaeva, τον Genêt, αλλά ομολογεί ότι επηρεάστηκε βαθιά από τη σύγχρονη Βραζιλιανά συγγραφέα Glarice Lispeetor.

Μετά τον Μάη του ’68 πρωτοστάτησε στη δημιουργία του πειραματικού πανεπιστημίου Paris VIII, το οποίο αντέταξε μια εναλλακτική δομή στην καθεστηκυία τάξη της ακαδημαϊκής γνώσης και σύντομα έγινε δημοφιλές, φιλοξενώντας στοχαστές όπως οι M. Foucault, Τ. Τοdorov, F. Guattari, G. Deleuze, G. Genette. Το 1974 καθιέρωσε στο ίδιο πανεπιστήμιο ένα πρόγραμμα γυναικείων σπουδών, πρώτο στο είδος του στην Ευρώπη. Την ίδια περίπου περίοδο συμμετέχει ενεργά στο «Απελευθερωτικό Κίνημα Γυναικών», του οποίου ηγείται η Α. Fouque. Στις αρχές της επόμενης δεκαετίας γνωρίζει τη σκηνοθέτιδα Α. Mnouchkine και ξεκινά μια μακροχρόνια συνεργασία με το πρωτοποριακό Θέατρο του Ήλιου, που πάντρευε το ελισαβετιανό θέατρο με ανατολικές τεχνικές. Εφεξής, οι δύο γυναίκες εργάζονται πάνω σε αυτό που αποκαλούν «θέατρο ιστορίας», αντλώντας τη θεματολογία τους από τη σύγχρονη ιστορία και πολιτική.

Πλούσια και πολυσχιδής, η δουλειά της Σιξού εντάσσεται στο ρεύμα του φεμινιστικού μετα-στρουκτουραλισμού (το όνομά της αναφέρεται συχνά δίπλα σε αυτό της J. Kristeva και της L. Irigaray), διαφέρει όμως αισθητά καθώς επιμένει να καταπατά τα παραδεδεγμένα όρια μεταξύ ακαδημαϊκού λόγου και ποιητικής γλώσσας (ή, απλούστερα, μεταξύ θεωρίας και λογοτεχνίας) και να εξυμνεί τη ζωή παρά τον θάνατο, όπως χαρακτηριστικά λέει η ίδια, Η ζωή και το έργο της είναι μια διαρκής προσπάθεια χειραφέτησης του εαυτού και των άλλων, μια αμιγώς πολιτική πράξη, μια ποιητική απάντηση στην πολιτική τραγωδία (Απόσπασμα από την εισαγωγή της Ευγενίας Γραμματικοπούλου στη μετάφραση του κειμένου της Σιξού «Γράφοντας (στα) τυφλά)».

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΣΙΞΟΥ

ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΣΙΞΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Ο τελευταίος πίνακας ή το πορτραίτο του Θεού, [βιβλιοnet], μτφρ. Θωμάς Συμεωνίδης, επιμ. Γιώργος Αλισάνογλου, Σαιξπιρικόν, Θεσ/νίκη 2021.

Το γέλιο της Μέδουσας, μτφρ. Γωγώ Κατσούλη, Τζένη Κουντούρη Τσιάμη, Ειρήνη Σπανοπούλου, επιμ.-εισ.- Δήμητρα Γεωργιάδου, Τοποβόρος, Αθήνα 2018.

ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΣΙΞΟΥ

«Βίαιες μαιευτικές», μτφρ. Ειρήνη Τσολακέλλη, Αουτονταφέ, τχ. 1, Φθινόπωρο 2000, σσ. 107-121.

«Γράφοντας (στα) τυφλά», εισαγωγή-μτφρ. Ευγενία Γραμματικοπούλου, Ποίηση, τχ. 25, άνοιξη-καλοκαίρι 2005, σσ. 206-220.

«Και εντούτοις αυτή γράφει!», μτφρ. Φοίβη Γιαννίση, Κατερίνα Ηλιοπούλου, επίμετρο Φοίβη Γιαννίση, Εξαμηνιαίο περιοδικό για τη διερεύνηση του ποιητικού φαινομένου [φρμκ]-φάρμακο, τχ. 3, Άνοιξη-Καλοκαίρι 2014, σσ. 73-81.

«Συνομιλίες», στο K. M. Newton (επιμ.), Η λογοτεχνική θεωρία του εικοστού αιώνα, μτφρ. Αθανάσιος Κατσικερός, Κώστας Σπαθαράκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2013.

«Το Μεγάλο Θέατρο της Οκλαχόμα κάνει προσλήψεις», Αουτονταφέ, τχ. 3-4, Φθινόπωρο 2004.

«Το φύλο ή το κεφάλι;», στο Αθηνά Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου, Νήσος, Αθήνα 2006, σσ. 225-234.