Πρελορέντζος, Γιάννης

Ο Γιάννης Πρελορέντζος είναι καθηγητής νεώτερης και σύγχρονης φιλοσοφίας στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αριστούχος απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1985) και διδάκτωρ φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης Paris-IV (1992),  υπήρξε καθηγητής νεότερης και σύγχρονης φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, όπου δίδασκε από το 2000, και κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής από τον Δεκέμβριο του 2017 έως τα μέσα Οκτωβρίου του 2019. Είχε διδάξει προηγουμένως στο Πανεπιστήμιο Πατρών, υπήρξε επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου Paris 1 – Panthéon-Sorbonne, και διδάσκει στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Φιλοσοφία» (κατεύθυνση «Ιστορία της  φιλοσοφίας») του Τομέα (του Τμήματος πλέον) Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, από το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2015-2016 μέχρι σήμερα. Έχει δημοσιεύσει μακρά σειρά μελετών, κυρίως στα ελληνικά και στα γαλλικά, για τον Descartes, τον Spinoza και τον Bergson και, δευτερευόντως, για πτυχές της φιλοσοφίας και/ή του έργου των Hobbes, Malebranche, Rousseau, Condorcet, Kant, Vladimir Jankélévitch, Sartre, Merleau-Ponty, Lévinas, Éric Weil, Gilles Deleuze, Jacques Bouveresse, Frédéric Worms, Chantal Jaquet, Philippe Sabot, Gilbert Romeyer Dherbey, Κορνήλιου Καστοριάδη, Κώστα Παπαϊωάννου, Ευάγγελου Μουτσόπουλου και Κωστή Παπαγιώργη. Τα πιο πρόσφατα πονήματά του τιτλοφορούνται Για τον σκωτικό Διαφωτισμό (2019) και Φιλοσοφία και λογοτεχνία στη Γαλλία 1930-1960 (2016). Έχει επίσης μεταφράσει και σχολιάσει στα γαλλικά τα κεντρικά βιβλία της Πολιτείας του Πλάτωνος και στα ελληνικά Τα πάθη της ψυχής του Descartes, τη Δημιουργική εξέλιξη του Bergson, τον Μπερξονισμό του Deleuze, τη μελέτη του Philippe Sabot, Φιλοσοφία και λογοτεχνία. Προσεγγίσεις και διακυβεύματα ενός ζητήματος και τις νουβέλες του Benjamin Constant (Αδόλφος. Το κόκκινο τετράδιο. Σεσίλ). Ιππότης του Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα της Γαλλικής Δημοκρατίας (2015).

ΒΙΒΛΙΑ

Για τον σκωτικό Διαφωτισμό. Μια υποδειγματική μελέτη αναφοράς με αφορμή τη μονογραφία του Διονύση Δρόσου, Το ευγενές εμπόριο της συμπάθειας. Αστικός πολιτισμός και ηθική κοινότητα στον σκωτικό Διαφωτισμό, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Μπαρμπουνάκη, 2019.

Γνώση και μέθοδος στον Bergson, Αθήνα, Εκδόσεις Ευρασία, 2012.

Πτυχές της γαλλικής φιλοσοφικής διανόησης κατά τον 20ό αιώνα. Από τον Bergson, τον Sartre και τον Merleau-Ponty στους Lévinas, Ricoeur και Deleuze, Παπαζήσης, Αθήνα 2024, σελ. 704.

Φιλοσοφία και λογοτεχνία στη Γαλλία 1930-1960, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, σειρά «διά-ΛΟΓΟΣ/Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη/Μελέτες», 2016.

Temps, durée et éternité dans les Principes de la philosophie de Descartes (1663) de Spinoza, Πρόλογος: Jean-Marie Beyssade, Παρίσι, Presses de l’Université de Paris Sorbonne, συλλογή «Travaux et documents du Groupe de Recherches Spinozistes», n^o 6, 1996, IV-264 σελ.

ΑΡΘΡΑ

«Η αρχαία Ελλάδα υπό το φιλοσοφικό πρίσμα του Καστοριάδη: κριτήρια προσέγγισης, μεθοδολογικές αρχές, πεδία εστίασης του ενδιαφέροντός του και βασικά πορίσματα», Φιλοσοφία: Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας,  τόμ. 51 ΙΙ, 2022, σσ. 220-257.

«Ο θεμελιώδης ρόλος των μύθων και δη της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας στη ζωή και στο έργο του Albert Camus», Φιλοσοφία: Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας,  τόμ. 51 ΙΙ, 2022, σσ. 169-210.

«Μεταστοιχειώνοντας το δύσκολο ξεκίνημα της ζωής σε λογοτεχνική και φιλοσοφική δημιουργία», στο Σταύρος Ζουμπουλάκης (επιμ.), Τιμή στον Αλμπέρ Καμύ (1913-1960), Λόγος / Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Αθήνα 2022.

«Στοχασμοί του Albert Camus για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και για μείζονες εκφάνσεις του ελληνικού πολιτισμού», Φιλοσοφία, τόμ. 51, 2021, σσ. 270-299.

«Le rôle et les usages de Spinoza dans la philosophie de Bergson», στον συλλογικό τόμο στη μνήμη του Jean-Marie Beyssade, ομότιμου καθηγητή του πανεπιστημίου Paris-Sorbonne (Paris IV), La Générosité à l’œuvre. Hommage à Jean-Marie Beyssade, υπό την εποπτεία της Chantal Jaquet, Παρίσι, Classiques Garnier, σειρά «Rencontres», 2019, σ. 47-77.

«Δύο σημαίνουσες περιπτώσεις διαταξικών: Annie Ernaux και Didier Eribon», δια-ΛΟΓΟΣ, τόμ. 9, 2019, σσ. 216-250.

«Η πρόσληψη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας από τον Henri Bergson», Φιλοσοφία, τόμ. 48, ημίτομος Β΄, 2018 [2019], σ. 166-200.

«Une étude magistrale sur le nouage, dans l’œuvre de Proust, entre littérature et philosophie et sur la spécificité de son idéalisme», Φιλοσοφία, τόμ. 48, 2018, σ. 338-361.

«Ο ρόλος της λογοτεχνίας στον φιλοσοφικό στοχασμό του Κορνήλιου Καστοριάδη», στο Γιάννης Κτενάς και Αλέξανδρος Σχισμένος (επιμ.), Η σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη και η σημασία της για μας σήμερα, Αθήνα, Εκδόσεις Ευρασία, 2018, σ. 195-206.

«Dealing with the Crisis via Contemporary French Philosophy (and Some Other Thinkers)», στο G. Maggini, V. Solomou-Papanikolaou, H. Karabatzaki, and Konstantinos D. Koskeridis (eds.), with a Foreword by João J. Vila-Chã, Philosophy and Crisis. Responding to Challenges to Ways of Life in the Contemporary World, Washington DC, Department of Philosophy, University of Ioannina / The Council for Research in Values and Philosophy, Catholic University of America, series IV: «Cultural Heritage and Contemporary Change», Vol. II, November 2018, σ. 191-200: πρακτικά του διεθνούς συνεδρίου που συνδιοργανώθηκε, τον Ιούλιο του 2013, από τον Τομέα Φιλοσοφίας του Τμήματος Φ.Π.Ψ. της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και από το Council for Research in Values and Philosophy (Washington DC, USA), στα Ιωάννινα.

«Vladimir Jankélévitch: Η Πραγματεία περί των αρετών (1949) και Κάπου στο ανολοκλήρωτο (1978) (Αποσπάσματα)», εισαγωγή – επιλογή χωρίων – μετάφραση – σημειώσεις: Γιάννης Πρελορέντζος: Conatus (φιλοσοφικό περιοδικό του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Ηθικής του Τομέα Φιλοσοφίας του Τμήματος Φ.Π.Ψ. της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών), τόμ. 2, τχ. 2, 2017, σ. 33-46. 

«La théorie de la justice de Vladimir Jankélévitch», στον Tιμητικό Tόμο Iωάννου Στράγγα επί τοις 70στοίς γενεθλίοις του: Jus, ars, philosophia et historia. Festschrift für Johannes Strangas zum 70. Geburtstag, εν συνδέσμω προς Antonello Calore, Φώτιον Κατζούρον, Jens Petersen, Otto Pfersmann, εκδιδόμενος τη επιμελεία Δημήτρη Χαραλάμπη και Χάρη Παπαχαραλάμπους, Baden-Baden, Nomos Verlag και Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2017, σ. 657-684. 

«Το φιλοσοφείν ως υπαρξιακό άνοιγμα στην πραγματικότητα και ως εγγενώς ηθικοπρακτική δραστηριότητα», Φιλοσοφείν. Επιστήμη, εύνοια, παρρησία, τχ. 16, Ιούνιος 2017: «Φιλοσοφία και Θρησκεία. Αρχαία Ελλάδα, Μεσαίωνας, Σήμερα», σ. 191-210. Έχει δημοσιευθεί επίσης στον εξής συλλογικό τόμο: Ημερίδα του Τομέα Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Ε.Κ.Π.Α., Το ανθρώπινο «πρόσωπο» της φιλοσοφίας, επιμέλεια έκδοσης: Ηλίας Βαβούρας, Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Ρώμη, 2017, σ. 87-106. 

«Ματιές στο έργο του Κωστή Παπαγιώργη: ένας πνευματοκράτης διαταξικός ηθοστοχαστής;», Νέα Εστία, έτος 91^ο, τόμος 180ός, τχ. 1872,  Μάρτιος 2017: Αφιέρωμα: Κωστής Παπαγιώργης (με αφορμή τη συμπλήρωση τριών χρόνων από την εκδημία του), σ. 141-181. 

«Η θεωρία περί “διαταξικών” της Chantal Jaquet: Μια, σπινοζικής έμπνευσης, φιλοσοφική προσέγγιση του φαινομένου της μη αναπαραγωγής», διά-ΛΟΓΟΣ, τχ. 6, 2016, σ. 223-247. 

«Ξεπερνώντας τον εαυτό μας με τη βοήθεια του Bergson»: πρόλογος, στο Πολυξένη Ζινδριλή, Από τη συνείδηση στη συνειδητότητα. H συμβολή του Henri Bergson, Τρίκαλα, Εκδόσεις Επέκεινα, σειρά «Βιβλιοθήκη Φιλοσοφίας», 2015, σ. I-XVII και, στην 1^η ανατύπωση του πονήματος, το 2018, σσ. 9-18.

«La présence de Bergson dans l’œuvre philosophique d’Evanghélos Moutsopoulos», στο A. Glycofrydi-Leontsini (dir.), Evanghélos Moutsopoulos. Aspects de sa philosophie/Aspects of his philosophy [αφιερωματικός τόμος στο έργο του ομότιμου καθηγητή και Ακαδημαϊκού Ευάγγελου Μουτσόπουλου], Παρίσι, L’Harmattan, 2015, σ. 110-143. 

«Δικαιοσύνη και νομιμοποίηση στον Bergson/Justice et légitimation chez Bergson», Πεπραγμένα της Ελληνικής Εταιρείας Δικαιοφιλοσοφικής και Δικαιοϊστορικής Ερεύνης, τόμ. 6Α: Αιτιολόγηση, νομιμοποίηση και δίκαιο. Εισηγήσεις ανακοινωθείσες εις το Διεπιστημονικό Φροντιστήριο 2012/2013 δημοσιευόμενες τη επιμελεία Ι. Στράγγα/Αντ. Χάνου/Χαρ. Παπαχαραλάμπους/Δημ. Πυργάκη/Μ. Τσαπόγα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Εκδόσεις Σάκκουλα/Baden-Baden, Nomos Verlag/Παρίσι-Τορίνο-Βουδαπέστη, L’Harmattan, 2014, σ. 329-371 και περίληψη στα Γαλλικά, σ. 371-388.

«Merleau-Ponty και Bergson: κριτική και συνάφειες», Νεύσις (εξαμηνιαίο περιοδικό ιστορίας και φιλοσοφίας της επιστήμης και της τεχνολογίας, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών), τχ. 21, Δεκέμβριος 2013, σ. 37-67. 

«Ο Σωκράτης στo έργο του Ρουσσώ», στο Rojda Azizoğlu και Γιώργος Φαράκλας (επιμ.), Η δημοκρατία στην εξορία. Ένας οδηγός για την σκέψη του Ρουσσώ 300 χρόνια μετά την γέννησή του, Αθήνα, Εκδόσεις Νήσος, σειρά «Παραδόσεις», 2012, σ. 105-131.

«Η αλληλοδιείσδυση στο ψυχικό πεδίο στη φιλοσοφία του Bergson», διά-ΛΟΓΟΣ, τχ. 2, 2012, σ. 128-148. 

«Η παρουσία της φιλοσοφίας του Bergson στη χώρα μας», Κάτοπτρον Νεοελληνικής Φιλοσοφίας (περιοδική έκδοση του Εργαστηρίου Ερευνών Νεοελληνικής Φιλοσοφίας του Τομέα Φιλοσοφίας του τμήματος Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), τόμ. Β΄, Δεκέμβριος 2011, σ. 183-231.

«Η συγκίνηση ως μαγική μεταμόρφωση του κόσμου σύμφωνα με τον Sartre», διά-ΛΟΓΟΣ (επετηρίδα φιλοσοφικής έρευνας, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση), τχ. 1, 2011, σ. 243-261.

«Η κριτική του Sartre στη θετικιστική ψυχολογία στο Σχεδίασμα μιας θεωρίας περί συγκινήσεων», Φιλοσοφία, τόμ. 40, 2010, σ. 449-469. «Όψεις της συνάντησης της φιλοσοφίας, της θεολογίας και του θεάτρου στον 16^ο και τον 17^ο αιώνα: ο ρόλος των “παθών της ψυχής”», Δωδώνη, τόμος ΛΔ΄,Μέρος Τρίτο, Ιωάννινα 2005-2007 [2010], σ. 49-73. Συντετμημένη εκδοχή της μελέτης αυτής δημοσιεύθηκε στα Τοπικά, τόμ. ιβ΄: Δημήτρης  Καρύδας και Σταύρος Σταυρίδης (επιμ.), Θεατρικότητα και Θεωρία, Αθήνα, ΕΜΕΑ (Εταιρεία Μελέτης των Επιστημών του Ανθρώπου) και Εκδόσεις Νήσος, 2017, σ. 133-147. 

«Mythe tragique et justice dans la pensée grecque selon Kostas Papaïoannou»: στο Stamatios Tzitzis, Maria Protopapas-Marneli και Bjarne Melkevik (επιμ.), Mythe et justice dans la pensée grecque, P.U.L. (Les Presses de l’Université Laval), συλλογή «Inter-sophia»,  2009, σ. 309-346.

«Vie et conscience selon Bergson», Φιλοσοφία (Ακαδημία Αθηνών, Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας), τόμ. 39, 2009, σ. 325-346. 

«Φαινομενολογική προσέγγιση της αγάπης: Μια εισαγωγή στο Ερωτικό φαινόμενο του Jean-Luc Marion (πρώτο μέρος)», Άνθρωπος, τχ. 7, Ιούνιος-Σεπτέμβριος 2022, σσ. 55-79.

«Φιλοσοφία και κινηματογράφος σύμφωνα με τον Ζιλ Ντελέζ»: επίμετρο στο Gilles Deleuze, Κινηματογράφος 1. Η εικόνα-κίνηση, μετάφραση Μιχάλης Μάτσας, επιμέλεια Κική Καψαμπέλη, Αθήνα, Νήσος, σειρά «Τέχνες», 2009, σ. 262-300.

«Le problème de la délimitation des choses, des qualités et des états dans la continuité du tout de la réalité selon Bergson», Annales bergsoniennes (Παρίσι, P.U.F., σειρά «Épiméthée»), τόμος IV: «L’Évolution créatrice 1907-2007: épistémologie et métaphysique», Δεκέμβριος 2008, σ. 433-466.

«Οι επαναστατικές μάζες στο στοχασμό του Κώστα Παπαϊωάννου»:  στο συλλογικό τόμο Αφιέρωμα στον φιλόσοφο Κώστα Παπαϊωάννου. Δεκατέσσερις Εισηγήσεις, προλογικό σημείωμα: Απόστολος Αποστολόπουλος, επιμέλεια: Δημήτρης Αρμάος, Σύγχρονη Δελφική Αμφικτυονία. Καβάφεια 2006, Αθήνα 2008, σ. 96-195. 

«Προφιλοσοφικές και φιλοσοφικές “τροφές” του Εμμανουέλ Λεβινάς», Νέα Εστία, τχ. 1814, Σεπτέμβριος 2008, σ. 374-459.

«Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τη φιλοσοφία του Henri Bergson», στο Ερρίκος Μπερξόν, Η δημιουργική εξέλιξη, μετάφραση: Κωστής Παπαγιώργης και Γιάννης Πρελορέντζος, επιμέλεια – επίμετρο Γιάννης Πρελορέντζος, Αθήνα, Εκδόσεις Πόλις, 2005∙ ανατύπωση Ιούνιος 2016, σσ. 349-550.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Μπερξόν, Ερρίκος, Η δημιουργική εξέλιξη, μετάφραση: Κωστής Παπαγιώργης και Γιάννης Πρελορέντζος, επιμέλεια – επίμετρο Γιάννης Πρελορέντζος, Αθήνα, Εκδόσεις Πόλις, 2005∙ ανατύπωση Ιούνιος 2016

Deleuze, Gilles, Ο μπερξονισμός, εισαγωγή – μετάφραση – σημειώσεις – επίμετρο – βιβλιογραφία – γλωσσάρι: Γιάννης Πρελορέντζος, Αθήνα, Εκδόσεις Scripta, 2010∙ 2η έκδοση, Αθήνα, Εκδόσεις Gutenberg, 2019.

Descartes, René, Τα πάθη της ψυχής, προλογικό σημείωμα – εισαγωγή – μετάφραση – βιβλιογραφία – ευρετήριο εννοιών: Γιάννης Πρελορέντζος, Αθήνα, Εκδόσεις Κριτική, σειρά «Γλώσσα-Θεωρία-Πράξη», Αθήνα, 1996, 282 σελ.∙ 2^η έκδοση Σεπτέμβριος 2017.

Sabot, Philippe, Φιλοσοφία και λογοτεχνία. Προσεγγίσεις και διακυβεύματα ενός ζητήματος, εισαγωγή – μετάφραση – σημειώσεις: Γιάννης Πρελορέντζος, Αθήνα, Εκδόσεις Gutenberg, 2017.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ

Platon, La République (Livres VI et VII), μτφρ. Yannis Prélorentzos και Tiphaine Karsenti, φιλοσοφική ανάλυση, σχόλια στη μετάφραση, σχολιασμένο γλωσσάρι, Index κυρίων ονομάτων και βιβλιογραφία Yannis Prélorentzos, Παρίσι, εκδόσεις Hatier, συλλογή «Classiques & Cie», Παρίσι, 2007, 216 σελ. (1^η έκδοση 1992, 2^η αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη έκδοση 2000).

ΟΜΙΛΙΕΣ

Γιάννης Πρελορέντζος, «Η θεωρία των “διαταξικών” της Chantal Jaquet: από τον Αλμπέρ Καμύ στον Εντουάρ Λουί», Παρασκευή 13 Μαΐου 2022, στις 19:30, στον χώρο βιβλίων Σ22. Ο Γιάννης Πρελορέντζος είναι Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Φιλοσοφίας, Τμήμα Φιλοσοφίας, Ε.Κ.Π.Α. Κύκλος διαλέξεων: Κύκλος «45@22»: 45 λεπτά ομιλίας για ένα θέμα. Διοργάνωση: Σίγμα 22, σε συνεργασία με την εκπομπή «Factory – Ιδέες/Τέχνες» (Τρίτο πρόγραμμα) του Δημήτρη Τρίκα.

«Στοχασμοί του Albert Camus για την Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία, για μείζονες εκφάνσεις του ελληνικού πολιτισμού και για την υπεροχή του Ελληνισμού έναντι του ρωμαϊκού πολιτισμού και του Χριστιανισμού, Μέρος Β΄», Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2021, 5-7μμ. Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί υβριδικά, με περιορισμένο αριθμό συμμετεχόντων στην Ανατολική Αίθουσα του Μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών (Πανεπιστημίου 28) και ταυτόχρονη διαδικτυακή μετάδοση μέσω του ακόλουθου συνδέσμου (zoom): https://zoom.us/j/92205730915?pwd=K1Y4Zzh2N29wa2dpN0dQd1cyaE9tUT09, Meeting ID: 922 0573 0915, Passcode: 591901. Για τη συμμετοχή ενδιαφερομένων με φυσική παρουσία θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας βάσει εγγραφής στο e-mail [email protected] και θα εφαρμοστούν όλα τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα (προσέλευση με επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή νόσησης και χρήση μάσκας). Διοργάνωση: Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Αθηνών.

«Eκδοχές του απορείν και του θαυμάζειν στη γαλλική φιλοσοφία: από τον Descartes και τον Bergson μέχρι τον Merleau-Ponty, τον Pierre Hadot και τον Marcel Conche», στο συμπόσιο: «Θαυμάζειν-Απορείν-Φιλοσοφείν», Παρασκευή 23 & Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2020, ΕΚΠΑ και Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Επιστημονική επιμέλεια & οργάνωση: Σταύρος Ζουμπουλάκης, Βάσω Κιντή, Ελένη Φιλιππάκη.

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Τμήμα Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ: Γιάννης Πρελορέντζος